Quy trình thi công móng cột điện chuẩn TCVN 2025

Thi công móng cột điện là bước quan trọng quyết định độ ổn định và an toàn của toàn bộ tuyến đường dây. Quy trình này đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn TCVN và hồ sơ thiết kế. Việc thi công đúng kỹ thuật giúp móng cột bền vững, hạn chế lún lệch trong quá trình vận hành. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp các tiêu chuẩn và hướng dẫn thi công chi tiết. 

1. Căn cứ và tiêu chuẩn thi công móng cột điện

Biện pháp thi công được lập dựa trên các hồ sơ và tiêu chuẩn sau:

1.1 Hồ sơ pháp lý – thiết kế

• Hồ sơ thiết kế kỹ thuật đường dây (bản vẽ móng trụ đèn chiếu sáng, cột, trụ neo…).
• Chỉ dẫn kỹ thuật và yêu cầu của Chủ đầu tư/TVGS.
• Quy trình, quy phạm ngành điện (EVN).

1.2 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) áp dụng

• TCVN 9398:2012 – Công tác trắc địa trong xây dựng.
• TCVN 9361:2012 – Công tác đất – Thi công và nghiệm thu.
• TCVN 5574:2018 – Kết cấu bê tông cốt thép – Tiêu chuẩn thiết kế.
• TCVN 4453:1995 – Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép – Thi công và nghiệm thu.
• TCVN 9399:2012 – Cốp pha và giàn giáo – yêu cầu kỹ thuật.
• TCVN 10304:2014 – Móng cọc – Thiết kế và thi công (nếu móng dùng cọc).
• TCVN 4087:2012 – Sử dụng máy xây dựng – Yêu cầu an toàn.
• TCVN 5308:2021 – Quy phạm kỹ thuật an toàn trong xây dựng.

1.3 Các tiêu chuẩn – quy định ngành điện

• QĐ 959/QĐ-EVN – Quản lý chất lượng công trình điện.
• QĐ 1170/QĐ-EVN – Quy trình an toàn điện.
• TCN 68-174:2006 – Quy phạm trang bị điện.

1.4 Phạm vi áp dụng

Áp dụng cho thi công móng cột điện trung – cao áp (22kV – 110kV – 220kV – 500kV) dạng móng đơn, móng tổ hợp hoặc móng neo tùy theo thiết kế.

3. Hướng dẫn thi công móng cột điện chi tiết

Bước 1: Chuẩn bị thi công

• Tiến hành khảo sát lại mốc tuyến, tim móng theo TCVN 9398:2012.
• Dọn mặt bằng, làm đường tạm nếu cần, đảm bảo giải phóng khu vực an toàn theo hành lang lưới điện.
• Tập kết vật tư: thép, cốp pha, bê tông, đá, cột điện, dụng cụ an toàn.
• Kiểm tra tình trạng thiết bị thi công: máy đào, cẩu, đầm dùi, máy trộn, mức cách điện của dụng cụ.

Bước 2: Đào đất hố móng

• Đào đúng kích thước – cao độ theo bản vẽ, tuân thủ TCVN 9361:2012.
• Đất yếu phải đào taluy hoặc gia cố chống sạt, bố trí bơm thoát nước.
• Với khu vực bùn yếu/ngập: áp dụng biện pháp bổ sung (hạ mực nước tạm, cừ tràm, đất đệm, móng cọc…).
• Nghiệm thu hố móng trước khi đặt cốt thép.

• Chiều rộng đáy móng = chiều rộng của phần bê tông lót móng + 30cm về mỗi phía. 
• Độ vát mép hố móng = Chiều sâu hố móng x Hệ số vát mép. 
• Sau khi đào móng, phải tiến hành nghiệm thu với nội bộ đơn vị thi công, sau đó đến giám sát kỹ thuật. 
• Yêu cầu các hố móng phải đạt chuẩn kỹ thuật mới được phép chuyển bước thi công. 
• Kích thước hố móng được tính toán trên trọng lượng cột đèn chiếu sáng, kích thước đế cột,...

Bước 3: Lắp đặt cốt thép và cốp pha

• Gia công thép đúng chủng loại, đường kính, chiều dài theo thiết kế; nghiệm thu trước khi lắp đặt.
• Buộc thép, kê thép đảm bảo lớp bảo vệ theo TCVN 5574:2018.
• Cốp pha lắp kín, vững, chống biến dạng theo TCVN 9399:2012.
• Lắp bulông neo, hệ chôn sẵn của cột điện theo bản vẽ; đo kiểm cao độ và tâm trục.

Bước 4: Đổ bê tông móng

• Sử dụng bê tông mác M200 – M300 hoặc theo thiết kế, tuân theo TCVN 4453:1995.
• Đổ bê tông liên tục, dùng đầm dùi loại bỏ bọt khí.
• Bảo dưỡng tối thiểu 7 ngày; che ẩm bằng bao tải, nilon hoặc phun nước.
• Chỉ được lắp dựng cột khi bê tông đạt cường độ yêu cầu (≥70% hoặc theo chỉ dẫn TVGS).

Bước 5: Lắp dựng cột điện

• Dựng cột bằng cẩu tự hành hoặc tó ba chân, đảm bảo an toàn điện theo QĐ 1170/QĐ-EVN.
• Căn chỉnh thẳng đứng theo hai phương, dùng dây chão cố định tạm.
• Chèn đá/bê tông tại chân cột, lấp đất đầm chặt theo lớp.

Bước 6: Hoàn thiện – nghiệm thu

• Kiểm tra độ thẳng và độ vững của cột bằng máy thủy bình hoặc thước dọi.
• Lấp đất trả lại mặt bằng, xử lý thoát nước xung quanh móng.
• Tổ chức nghiệm thu từng bước:
  • Nghiệm thu hố móng.
  • Nghiệm thu cốt thép – cốp pha.
  • Nghiệm thu bê tông móng.
  • Nghiệm thu lắp dựng cột.
• Lập biên bản hoàn thành theo QĐ 959/QĐ-EVN.

4. Một số biện pháp thi công móng cột điện phổ biến

Trong quá trình xây dựng đường dây truyền tải điện, thi công móng cột điện là hạng mục quyết định đến độ ổn định – an toàn – tuổi thọ của toàn bộ công trình. Đây là công đoạn đòi hỏi độ chính xác cao, quy trình bài bản và tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Dưới đây là các biện pháp thi công phổ biến nhất hiện nay.

4.1. Thiết kế và thi công móng cột điện bê tông

Móng cột điện bê tông được sử dụng rộng rãi cho các tuyến đường dây trung thế và cao thế. Quy trình thi công chuẩn gồm 6 bước chính:

Bước 1: Xác định tim mốc, hướng tuyến cột điện

Đây là bước quan trọng nhất để tránh lệch hướng hoặc sai vị trí cột, giúp hạn chế sai sót thi công sau này.

• Kỹ thuật viên tiến hành khảo sát hiện trường.
• Định vị chính xác tim móng, hướng tuyến, cao độ và vị trí đặt cọc.
• Công tác đo đạc quyết định 80% độ chính xác của toàn bộ công trình.

Bước 2: Đào hố móng cột điện

• Đào hố theo đúng kích thước thiết kế (chiều dài – rộng – sâu).
• Đảm bảo mái hố không bị sạt lở, đồng thời giữ nguyên hiện trạng nền đất.

Nền đất yếu cần gia cố bằng giằng chống, tăng độ an toàn cho công nhân.

Bước 3: Đóng cọc tre, lót hố móng

• Gia cố đáy móng bằng cọc tre / cọc gỗ, giúp tăng khả năng chịu tải.
• Lót lớp đá dăm hoặc bê tông lót để tạo mặt phẳng và chống thấm.

Biện pháp này rất hiệu quả với nền đất bùn, đất yếu, giúp móng ổn định lâu dài.

Bước 4: Lắp dựng ván khuôn móng cột điện

Chất lượng ván khuôn ảnh hưởng trực tiếp đến độ phẳng và tính chuẩn xác của móng.

• Dựng ván khuôn đúng hình dạng, kích thước theo thiết kế.
• Kiểm tra độ kín để tránh rò rỉ bê tông khi đổ.

Bước 5: Trộn và đổ bê tông móng

• Trộn bê tông theo tỷ lệ tiêu chuẩn (M200 – M300 tùy loại cột).
• Đổ bê tông liên tục, đầm dùi chống rỗ, đảm bảo độ kết dính.

Bê tông cần được bảo dưỡng ẩm ít nhất 7 ngày để đạt cường độ tối ưu.

Bước 6: Tháo dỡ ván khuôn và lấp đất bảo vệ

• Sau khi bê tông đạt đủ cường độ, tiến hành tháo khuôn.
• Lấp đất, đầm chặt từng lớp để bảo vệ móng.

Việc lấp đất đúng kỹ thuật giúp móng ổn định, chống bị xê dịch khi dựng cột.

4.2. Thi công móng cột điện 500kV

Móng cột điện 500kV thuộc nhóm công trình đặc biệt quan trọng, yêu cầu kỹ thuật cực kỳ nghiêm ngặt. Một số đặc điểm nổi bật:

Đặc trưng của móng cột 500kV

• Kết cấu móng lớn, sâu, khả năng chịu tải cực cao.
• Sử dụng thép cường độ cao, bê tông mác lớn (M300 – M400).
• Thường có các biện pháp gia cố nền như:
  • Cọc khoan nhồi
  • Cọc bê tông ly tâm
  • Cọc xi măng – đất
  • Gia cố bằng đá hộc hoặc cọc cát

Quy trình thi công tổng quát

1. Khảo sát địa chất chi tiết bằng khoan khảo sát và thí nghiệm hiện trường.
2. Thiết kế móng đặc biệt gồm móng chữ U, móng trụ cọc, móng nhiều chân tùy điều kiện địa chất.
3. Thi công cọc khoan nhồi hoặc hệ cọc tùy thiết kế.
4. Lắp ván khuôn – đổ bê tông móng cỡ lớn với hệ thống đầm chuyên dụng.
5. Bảo dưỡng bê tông nghiêm ngặt đảm bảo đạt chuẩn cường độ.
6. Lấp đất, hoàn thiện và kiểm tra chống sét, tiếp địa cho móng cột 500kV.

Lưu ý:

• Đây là dạng móng phức tạp nhất trong các cấp điện áp.
• Thi công cần đội ngũ kỹ sư chuyên sâu và thiết bị cơ giới lớn.
• Mọi sai sót dù nhỏ đều có thể ảnh hưởng đến an toàn của tuyến truyền tải quốc gia.

5. Biện pháp an toàn – vệ sinh môi trường khi thi công móng cột điện

• Khoanh vùng thi công, căng dây cảnh báo, bố trí người canh gác.
• Toàn bộ công nhân phải được huấn luyện an toàn điện – an toàn xây dựng.
• Máy thi công kiểm định đầy đủ, đảm bảo cách điện theo tiêu chuẩn ngành điện.
• Thu gom rác thải xây dựng, dọn dẹp mặt bằng sau thi công.

Biện pháp thi công móng cột điện tuân thủ đầy đủ các TCVN, quy định EVN và hồ sơ thiết kế, đảm bảo an toàn – chất lượng – tiến độ. Khi áp dụng đúng, móng cột đạt độ ổn định lâu dài, tránh lún lệch và đảm bảo vận hành an toàn cho đường dây.

6. Câu hỏi thường gặp

Câu 1: Các loại móng cột điện phổ biến?

Hiện nay, khung móng cột đèn chiếu sáng được sử dụng dưới nhiều dạng tùy theo loại cột và điều kiện địa chất. Phổ biến nhất gồm:

• Móng đơn (móng bê tông cốt thép): dùng cho cột trung thế, cao thế.
• Móng tổ hợp / móng nhiều chân: dùng cho cột thép giàn, cột lớn.
• Móng neo: gắn dây néo để giữ ổn định các cột ở vị trí góc hoặc đầu tuyến.
• Móng cọc (cọc khoan nhồi, cọc ly tâm, cọc tre…): áp dụng cho nền đất yếu.

Câu 2: Kích thước móng cột điện hạ thế là bao nhiêu?

Kích thước móng cột điện hạ thế (0,4kV) phụ thuộc loại cột, chiều cao và sức gió thiết kế. Thông thường, móng có kích thước tham khảo:

• Chiều rộng đáy móng: 0,8 – 1,2m.
• Chiều sâu móng: 1,5 – 2,0m.
• Bê tông móng: M150 – M200.

Kích thước cụ thể được xác định theo bản vẽ thiết kế và địa chất từng khu vực, không dùng chung cho mọi công trình.

Câu 3: Thi công móng trụ điện gió là gì?

Thi công móng trụ điện gió là quá trình xây dựng móng cho turbine điện gió, giúp giữ trụ tháp ổn định trước tải trọng rất lớn của gió. Đặc điểm nổi bật:

• Sử dụng móng bê tông khối lớn, đường kính 15–25m tùy turbine.
• Gia cố nền bằng cọc khoan nhồi, cọc ma sát hoặc xử lý đất yếu.
• Lượng thép và bê tông rất lớn, yêu cầu kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt.
• Thi công gồm các bước: đào móng – lắp thép – lắp bu lông neo – đổ bê tông – bảo dưỡng.

Đây là loại móng phức tạp hơn nhiều so với móng cột điện thông thường, yêu cầu đội ngũ kỹ sư chuyên ngành năng lượng gió.

Câu 4: Thời gian thi công móng cột điện mất bao lâu?

Thời gian thi công một móng cột điện thường từ 3–7 ngày, tùy loại móng và điều kiện thi công. Với móng lớn (110kV–220kV–500kV), thời gian có thể kéo dài 10–20 ngày do khối lượng đào, lắp thép và đổ bê tông lớn hơn. Ngoài ra, thời tiết, nền đất yếu và vận chuyển vật tư cũng ảnh hưởng tiến độ.

Câu 5: Chi phí thi công móng cột điện là bao nhiêu?

Chi phí phụ thuộc vào:

• Loại cột: hạ thế, trung thế hay cao thế.
• Kích thước móng và mác bê tông.
• Điều kiện địa chất (đất yếu sẽ tốn thêm cọc hoặc gia cố).
• Khoảng cách vận chuyển vật tư.

Mức giá tham khảo:

• Móng cột hạ thế: 3–8 triệu/móng
• Móng cột trung thế 22kV–35kV: 8–25 triệu/móng
• Móng cột 110kV trở lên: theo báo giá thiết kế, thường cao hơn nhiều do độ phức tạp.

(Giá có thể thay đổi theo khu vực và thời điểm thi công.)

Câu 6: Thi công móng cột điện có cần xin phép không?

Có. Tùy loại công trình, nhà thầu phải có các hồ sơ:

• Giấy phép thi công hoặc thông báo thi công của chủ đầu tư.
• Hồ sơ thiết kế được thẩm tra và phê duyệt.
• Phương án an toàn điện, an toàn lao động.
• Giải phóng mặt bằng và thỏa thuận hành lang tuyến (nếu có).

Với công trình điện lực, mọi hoạt động đều phải tuân theo QĐ 959/QĐ-EVN và các quy định của địa phương.

Câu 7: Khi nào cần dùng móng cọc cho cột điện?

Móng cọc được sử dụng khi:

• Nền đất yếu, bùn sâu hoặc đất lún mạnh.
• Mực nước ngầm cao, dễ sạt lở.
• Cột điện có tải trọng lớn (110kV trở lên).
• Yêu cầu giảm lún và tăng sức chịu tải mô-men.

Các loại cọc thường dùng: cọc tre, cọc cát, cọc bê tông ly tâm, cọc khoan nhồi.

Câu 8: Móng cột điện cần bảo dưỡng bao lâu?

Bê tông móng cột điện cần bảo dưỡng tối thiểu 7 ngày, giữ ẩm liên tục bằng phun nước, che phủ bao tải hoặc nilon.
Chỉ được dựng cột khi bê tông đạt khoảng 70% cường độ thiết kế (thường sau 7–10 ngày).

Câu 9: Thi công móng cột điện có nguy hiểm không?

Có. Đây là công việc tiềm ẩn nhiều rủi ro như:

• Sập hố móng khi đất yếu.
• Nguy cơ giật điện khi thi công gần đường dây đang hoạt động.
• Tai nạn cơ giới từ cẩu, máy đào, máy trộn bê tông.

Vì vậy bắt buộc tuân thủ quy trình an toàn điện, giám sát thường xuyên và sử dụng thiết bị bảo hộ đầy đủ.

Tóm lại, thi công móng cột điện cần được thực hiện đúng quy trình và tiêu chuẩn để đảm bảo chất lượng và tuổi thọ công trình. Khi các bước khảo sát, đào móng, lắp thép và đổ bê tông được kiểm soát chặt chẽ, móng cột sẽ đạt độ vững chắc tối ưu. Đây là yếu tố then chốt để đường dây vận hành an toàn và ổn định lâu dài. Nếu còn thắc mắc liên quan tới thi công móng cột đèn, hãy gọi tới hotline 0332599699 để được chuyên gia kỹ thuật HALEDCO tư vấn chi tiết.