Đèn huỳnh quang là gì? 101+ thông tin người dùng cần biết

Cấu tạo, thông số kỹ thuật, nhược điểm và so sánh đèn huỳnh quang với loại đèn khác trong bài Đèn huỳnh quang là gì? 101+ thông tin người dùng cần biết sẽ cho bạn cái nhìn tổng quát nhất về đèn huỳnh quang.

1. Đèn huỳnh quang là gì?

• Bóng đèn huỳnh quang là gì? Đèn huỳnh quang hay còn gọi là đèn tuýp, có dạng hình ống, có cấu tạo từ lớp bột huỳnh quang, điện cực, ống thủy tinh, một số đèn còn sử dụng khí trơ và thủy ngân để tăng độ sáng.

Xem thêm: 1000+ đèn pha LED 10w – 1000w Giá Rẻ

Hình ảnh cho đèn huỳnh quang

2. Đặc điểm của đèn huỳnh quang về kỹ thuật

Trên bóng đèn huỳnh quang có mấy loại thông số kỹ thuật?

2.1 Ống đèn huỳnh quang

• Đèn huỳnh quang T5
  • Kích thước nhỏ, sử dụng trong các ứng dụng phạm vi chiếu sáng nhỏ hẹp như: hắt trần thạch cao, kệ tủ hay kệ tivi.
  • Ở cùng lớp công suất đèn thì đèn T5 lớn hơn đèn T8 nên đèn T5 tiết kiệm điện hơn T8.

• Đèn huỳnh quang T8
  • Kích thước bóng huỳnh quang T8 có chiều dài 0,6m và có đường kính ống khoảng 25mm-27mm.
  • Ứng dụng: Được sử dụng thắp sáng cho các hộ gia đình, công tính dân dụng,..

•  Đèn huỳnh quang T12
  • Kích thước bóng huỳnh quang T12 có chiều dài 0,6m.
  • Đèn T12 và đèn T5 được sử dụng nhiều hơn đèn T8 bởi chất lượng cũng như khả năng tiết kiệm điện.

2.2 Chiều dài đèn huỳnh quang

• Đèn huỳnh quang có chiều dài theo tiêu chuẩn quốc tế là 30cm, 60cm, 120cm, 240cm.
• Khác biệt về độ dài giúp người tiêu dùng dễ phân biệt và lựa chọn chủng loại đèn.

2.3 Hiệu suất đèn huỳnh quang

• Đèn huỳnh quang có hiệu suất phát quang từ 60 đến trên 100lm/W.
• Khi lựa chọn bóng đèn cần chú ý hiệu suất phát sáng của bóng đèn hiệu suất phát cao cao thì sử dụng ít tốn điện.

2.4 Chỉ số đèn huỳnh quang

Để chọn mua đèn huỳnh quang chất lượng cần quan tâm đến các chỉ số quan trọng dưới đây:

• Kích thước của đèn
• Công suất
• Quang thông
• Chỉ số hoàn màu
• Tuổi thọ
• Thời gian bảo hành

2.5 Tần số ánh sáng đèn huỳnh quang

• Tần số ánh sáng của đèn huỳnh quang nằm trong khoảng từ 150kHz đến hàng chục MHZ.
• Tần số này ở mức nhìn thấy được cho ánh sáng trắng.

3. Đặc điểm của đèn huỳnh quang về cấu tạo

3.1 Tắc te đèn huỳnh quang

• Công dụng của tắc te chuyên dụng để khởi động đèn khi có dòng điện chạy qua.
• Cấu tạo gồm hai thanh kim loại đặt gần nhau trong bóng thủy tinh chân không.

3.2 Chấn lưu đèn huỳnh quang

• Chấn lưu còn gọi là tăng phô, tiếng anh là ballast.
• Chấn lưu điều chỉnh dòng điện và cung cấp đủ điện áp để đèn hoạt động.
• Nếu không có chấn lưu mà đấu thẳng đèn vào dòng điện sẽ gây chập cháy bởi dòng điện quá lớn khiến đèn không thể kiểm soát và không thể hoạt động được nữa.
• Trong quá trình khởi động đèn, chấn lưu phải cung cấp nhanh điện áp cao để thiết lập hồ quang giữa hai điện cực đèn, sau khi thiết lập sẽ giảm điện áp và điều chỉnh dòng điện tạo ánh sáng ổn định.

3.3 Điện cực

• Được dùng để phát điện tử. Điện cực hiện nay dùng dây vonfram quấn xoắn phát xạ điện tử khi nung nóng khoảng 900 độ C. 2 đầu điện cực được nối với mạch điện xoay chiều.

3.4 Lớp khí

• Lượng nhỏ thủy ngân được cho vào ống đèn huỳnh quang và được hút chân không ở áp suất thấp. Dòng điện qua hơi thủy ngân bức xạ và tạo ánh sáng tím bước sóng 253.7nm. Áp suất giữ ổn định trong suốt trình phát sáng.
• Ngoài ra người ta còn dùng khí argon và argon-neon làm tăng độ bền điện cực.

3.5 Bột huỳnh quang

• Bột huỳnh quang hay phosphor là hợp chất hóa học được quét trong thành ống. Bức xạ tím do điện cực và hơi thủy ngân phát ra tác động lớp bột huỳnh quang, tạo nên bước sóng trong vùng nhìn thấy được.
• Tùy vào hỗn hợp phosphor, nhà sản xuất có thể thay đổi màu sắc hoặc quang phổ của đèn.

>> Xem thêm: Diode thu quang: cấu tạo-nguyên lý- ứng dụng

4. Các loại bóng đèn huỳnh quang thông dụng

Khi mua hàng khách hàng thường thắc mắc có mấy loại đèn huỳnh quang thì tìm hiểu ngay 3 loại đèn huỳnh quang thông dụng dưới đây

4.1 Bóng đèn huỳnh quang T8

Đặc điểm của đèn huỳnh quang

• Bóng đèn huỳnh quang T8 là dòng đèn phổ biến được sử dụng khá nhiều
• Đèn ánh sáng trắng phản chiếu chân thực mọi vật
• Ống thủy tinh chống chói cho ánh sáng tỏa đều khắp thân đèn
• Tuy nhiên do sử dụng chân lưu, tắc te nên khởi động đèn hơi lâu và ánh sáng chưa có sự ổn định cao.

Ứng dụng

• Phù hợp để chiếu sáng dân dụng, chiếu sáng trong nhà.
• Không sử dụng ở nơi có độ ẩm cao.

4.2 Bóng đèn huỳnh quang T10

Đặc điểm của đèn huỳnh quang

• Bóng đèn T10 có kích thước đường kích ống lớn hơn so với bóng đèn T8.
• Bóng mang những đặc điểm tương tự giống với bóng đèn huỳnh quang.

Ứng dụng

• Phù hợp để chiếu sáng dân dụng, chiếu sáng trong nhà.
• Không sử dụng ở nơi có độ ẩm cao.

4.3 Bóng đèn huỳnh quang diệt khuẩn

Đặc điểm của đèn huỳnh quang

• Bóng đèn huỳnh quang diệt khuẩn dùng để giết hoặc làm bất hoạt các vi sinh vật.
• Bóng đèn được làm từ thủy tinh thạch anh
• Sử dụng chung với máng có ballast
• Tuổi thọ trong khoảng 8.000 giờ.

Ứng dụng

• Bóng đèn được sử dụng trong hệ thổng khử khuẩn của các trường đại học, phòng thí nghiệm, bệnh viện, phòng phẫu thuật, ao cá, các trang thiết bị xử lý nước,…

>> Thông tin chi tiết và đầy đủ về các loại bóng tham khảo bài viết: Các loại đèn huỳnh quang

5. Ưu – Nhược điểm của đèn huỳnh quang là gì?

6. TOP 5 đèn huỳnh quang bán chạy nhất 2023

6.1 Bóng đèn huỳnh quang 60cm 14w

Thông số kỹ thuật

Giá bán

• Mức giá bán tham khảo của đèn huỳnh quang 60cm dao động từ 65.000 – 115.000 vnd/ đèn.

6.2 Bóng đèn huỳnh quang 1m2 Philips 36W

Thông số kỹ thuật

Giá bóng đèn huỳnh quang 1m2

• Giá bóng đèn huỳnh quang 1m2 khoảng từ 112.000 145.000 vnd/ đèn.
• Mức giá trên chỉ mang tính chất tham khảo vì giá bán có thể thay đổi vào thời điểm mua hàng, chính sách giá của nơi bán,…

6.3 Đèn huỳnh quang Điện Quang 40w

Thông số kỹ thuật

Giá bán

• Đèn huỳnh quang 40w có mức giá bán tham khảo dao động từ 38.000 – 53.000 vnd/ đèn.

6.4 Bóng đèn huỳnh quang tròn T5 32W

Thông số kỹ thuật

Giá bán

• Mức giá bán tham khảo của đèn dao động 94.000 – 127.000 vnd/ đèn

6.5 Đèn huỳnh quang T8 36W

Thông số kỹ thuật

Giá bán

• Liên hệ với nơi bán để được báo giá nhanh và chính xác nhất.

7. Sơ đồ lắp đặt mạch điện đèn huỳnh quang

8. Nguyên lý hoạt động của đèn huỳnh quang

• Khi có dòng điện chạy vào, điện áp cao xuất hiện dẫn đến chênh lệch lớn giữa 2 đầu điện cực. Từ đây điện trường trong ống sinh ra vào tạo nên dòng điện.
• Điện tích âm trong ống còn nhỏ nhưng sau đó tăng lên do sự di chuyển và va chạm với các phân tử khí. Sự tăng vọt của điện tích sẽ làm dòng điện dẫn giữa 2 đầu điện cực đạt mức lớn nhất. Lúc này nếu không hạn chế dòng điện vào sẽ cháy đèn.
• Để hạn chế người ta dùng cuộn dây có điện kháng L rất lớn. Cuộn này nối trực tiếp với tắc te tạo điểm tiếp nhiệt. Khi dòng điện chạy qua điểm tiếp nhiệt, tắc te sẽ nóng lên rồi giãn nở làm cho các lá tiếp điểm tách và tự động ngắt mạch điện.
• Sau quá trình trên sẽ sinh một sức điện tự động cảm. Hai đầu sẽ phóng điện nếu cuộn L lớn hình thành điện cao áp. Quá trình phóng điện tạo ra ion tác động với lớp bột huỳnh quang. Từ đây chùm tia tử ngoại xuất hiện và nhờ biến đổi lớp bột huỳnh quang sẽ phát sáng.
• Sau khi phát sáng điện áp 2 đầu sẽ giảm và tắc te không hoạt động.

9. So sánh đèn huỳnh quang với các dòng đèn khác

9.1 So sánh ưu nhược điểm của đèn sợi đốt và đèn huỳnh quang

• Ưu điểm: Tiết kiệm điện năng, Tuổi thọ cao
• Nhược điểm:
  • Đèn ống huỳnh quang phát ra tiếng ồn: Khi bật đèn lên đèn thường có tiếng “o o”, âm thanh này phát ra từ chấn lưu đèn.
  • Nhấp nháy cao: Đèn huỳnh quang chạy với dòng điện xoay chiều ở tần số 50Hz nên xảy ra hiện tượng nhấp nháy. Điều này lâu sẽ ảnh hưởng đến thị lực và gây hại cho mắt.
  • Ảnh hưởng của ánh sáng xanh: Do ánh sáng phát ra là tia cực tím và chuyển đổi thành ánh sáng nhìn thấy được bởi bột huỳnh quang, nên khả năng rò rỉ thời gian dài rất cao, dễ gây ảnh hưởng đến mắt.
  • Thân thiện môi trường: Đèn huỳnh quang sử dụng thủy ngân, lượng thủy ngân này gây hại sức khỏe và hại môi trường nếu bị rò rỉ ra ngoài.
  • Không thể điều tiết độ sáng: Đèn sợi đốt sử dụng dimmer có thể điều chỉnh độ sáng nhưng đối với đèn huỳnh quang điều này là không thể.

9.2 So sánh đèn huỳnh quang với đèn LED

• Ưu điểm: Chiếu sáng cao, tiết kiệm điện năng, tuổi thọ lớn.
• Nhược điểm: 
  • Khả năng chiếu sáng: Đèn LED vượt trội hơn đèn huỳnh quang rất nhiều bởi sử dụng công nghệ hiện đại phát sáng bởi chip LED.
  • Thân thiện môi trường: Đèn LED không sử dụng thủy ngân để phát quang mà nhờ nhiều chip LED kết hợp với nhau vì vậy được đánh giá cao hơn đèn huỳnh quang.
  • Tuổi thọ: Tuổi thọ trung bình của đèn LED khoảng 8-10 năm. Trong khi đó đèn huỳnh quang chỉ có 4-5 năm.
  • Độ hoàn màu: Đèn LED có độ hoàn màu > 80 Ra cao hơn đèn huỳnh quang với chỉ số hoàn màu chỉ đạt 70 Ra.
  • Ánh sáng: Đèn LED có đa dạng ánh sáng và màu sắc khác nhau, phối hợp tinh tế. Tuy nhiên đèn huỳnh quang chỉ có màu ánh sáng trắng bởi ưu tiên trong gia đình.
  • Giá bán: Giá bán đèn LED cao hơn so với đèn huỳnh quang những với những ưu điểm mà đèn LED mang lại thì giá thành xứng đáng với chất lượng.

> Cũng bởi nhược điểm của đèn huỳnh quang quá nhiều so với ưu điểm mà nó mang lại. Do đó hiện nay, người ta chuyển từ việc dùng loại đèn này sáng đèn tuýp LED 1m2 với nhiều ưu điểm vượt trội. Trong đó phải kể đến khả năng chiếu sáng ổn định, tiết kiệm điện và độ bền cao gấp 10 lần. 

10. Mẹo kéo dài tuổi thọ cho đèn huỳnh quang

• Không nên chuyển đổi đèn quá thường xuyên sẽ làm 2 cực ở 2 đầu đèn chuyển sang màu đen làm ảnh hưởng đến công suất
• Nếu như điện áp đầu vào thấp thì hai cực của đèn sẽ phát ra vonfram khi bắt đầu chiếu sáng điều này sẽ làm đèn có nhiều chất gây ô nhiễm làm đèn nhanh hỏng
• Nên để đèn duy trì chiếu sáng ở nơi thông thoáng, không chỉ lau bụi mà còn giảm nhiệt độ của đèn đồng thời kéo dài tuổi thọ

Xem thêm:

RGB là gì? Nguyên tắc hoạt động hệ màu RGB

Cri là gì? Xác định chỉ số RA | Color rendering index đèn LED

11. Những câu hỏi thường gặp

11.1 Ai là người phát minh ra bóng đèn huỳnh quang?

• Thomas Edison đã phát minh ra đèn huỳnh quang vào năm 1896 sử dụng một lớp phủ wolfram calci như là chất phát sáng, bị kích thích bởi tia X, dù cho nhận được bằng sáng chế vào năm 1907 nhưng nó không được đưa vào sản xuất. Một trong những nhân viên của Edison đã tạo ra đèn phóng khí và được thương mại hóa thành công.

11.2 Đèn huỳnh quang được sử dụng để làm gì?

• Đèn huỳnh quang được sử dụng để chiếu sáng dân dụng, nhà kho, siêu thị,..
• Chiếu sáng mọi công trình trong nhà mà đèn có thể đáp ứng được tiêu chí chiếu sáng của khu vực đó.

11.3 Điện cực của đèn ống huỳnh quang có tác dụng gì?

• Điện cực: được dùng để phát điện tử. Loại điện cực hiện nay dùng điện cực từ dây Volfram quấn xoắn chúng phát xạ điện tử khi được nung nóng đến khoảng 900 độ C. 2 đầu điện cực này được nối với mạch điện xoay chiều

11.4 Đèn huỳnh quang phát ra ánh sáng màu gì?

• Đèn huỳnh quang phát ra ánh sáng màu trắng

11.5 Đèn huỳnh quang có bao nhiêu vôn?

• Đèn huỳnh quang sử dụng điện áp 220V – điện áp dân dụng

11.6 Hiệu suất phát quang của đèn huỳnh quang là bao nhiêu?

• Hiệu suất chiếu sáng của bóng đèn đạt từ 50 – 60 lm/w

11.7 Hiệu suất phát quang của đèn huỳnh quang ống như thế nào so với đèn sợi đốt?

• Đèn sợi đốt có hiệu suất chiếu sáng đạt từ 20 – 40lm/w

11.8 Vì sao người ta thường dùng đèn huỳnh quang để chiếu sáng nhà ở, lớp học, công sở, nhà máy,…

• Thứ nhất, bóng huỳnh quang có giá thành tương đối thấp. Có thể đáp ứng được nhiều điều kiện kinh phí của các dự án khác nhau. Giá thành rẻ là lợi thế của loại bóng đèn này.
• Thứ 2, bóng huỳnh quang tiết kiệm điện hơn so với bóng đèn sợi đốt.
• Thứ 3, Bóng huỳnh quang sinh nhiệt thấp hơn so với đèn sợi đốt. Nhiệt độ không gian sẽ không bị tăng quá cao như khi sử dụng đèn sợi đốt.
• Thứ 4, trong tầm giá giá rẻ và trung bình, lựa chọn đèn huỳnh quang thay thế cho đèn sợi đốt là giải pháp tối ưu.

Như vậy bài viết Đèn huỳnh quang là gì? 101+ thông tin người dùng cần biết đã tổng hợp chi tiết nhất đèn huỳnh quang và cấu tạo mà bạn cần biết khi sử dụng.